Çocuk göz muayenesi, erişkin hastalardan bazı farklılıklar içermektedir. Okul öncesi çocuğun hem kendisini ifade edememesi hem de muayenedeki uyumsuzlukları (çocuğun korkması, iletişim kuramaması ve muayeneyi reddetmesi gibi) çocuğun muayenesini zorlaştırmaktadır. Çocuk muayenesinde kullanılan yöntem ve cihazlar erişkin hastalardan farklıdır ve deneyim gerektirmektedir.
Çocuk ve bebeklerdeki göz muayenesinin en önemli amacı var olan göz ve görme sorunlarını erkenden saptayarak tedavi etmek, böylece fonksiyonel görmenin en üst düzeye ulaşmasını sağlayarak, göz tembelliğinin önüne geçmektir. Ayrıca altta yatabilecek hastalıkların tespit edilmesi ve tedavinin erken başlaması (retinoblastom gibi göz tümörlerinin ) hayati öneme sahiptir.
Görme gelişiminin %85-90'ı hayatın ilk 3-4 yılında oluşmakta ancak 18 yayına kadar devam etmektedir. Bu gelişme döneminde gözün kendisi ile beraber görme bağlantı yolları da gelişmektedir. Bu dönemde görmeyi azaltabilecek her türlü neden özellikler şaşılık, kırma kusurları ve ortam opasiteleri çocuğun ilerdeki görmesini kalıcı olarak etkileyecektir.
.jpg)
Şaşılık, her iki gözün paralelliğinin herhangi bir bakış pozisyonunda bozulması olarak adlandırılır. Şaşılıkta bir göz düz bakarken diğer göz içe, dışa, yukarı ve aşağı doğru kayabilir. Şaşılık daha çok çocuk yaş grubunu etkiler ancak yetişkinlerde de görülebilir.
Bebeklerde Şaşılık
Şaşılık bebek ve çocuklarda daimi olabileceği gibi, bazen yorgun ve uykulu durumlarda da görülebilir. Bu tür kaymalar kırma kusurlarının habercisi olabilir. Bu durumların tespit edilmesi açısından yaşamın ilk yılında ve daha sonraki yıllarda periyodik göz muayenesi yapılması önemlidir. Şaşılığın sadece estetik bir kusur olarak görülmesi bebek ve çocuklarda kendiliğinden düzelmesinin beklenilmesi doğru değildir. Amaç estetik kusurun düzelmesinden çok, her iki gözde fonksiyonel görmenin sağlanması, göz tembelliğinin önlenmesidir.
Oküloplasti, göz kapakları, gözyaşı sistemi ve göz çukuru (orbita) hastalıkları ve sorunlarıyla ilgilenen göz hastalıkları dalıdır. Bu kapsamda, göz kapaklarında yaşa bağlı olarak gelişebilecek değişiklikler, doğumsal ya da sonradan oluşan kapak düşüklükleri, göz kapağı çevresindeki ben (nevüs) ve kitleler, gözyaşı kanal tıkanıklıkları, tiroit hastalıklarında oluşabilecek orbita hastalıkları, orbita kitleleri cerrahi tedavi edilmektedir. Ayrıca protez göz uygulamaları da oküloplastinin konusudur. Oküloplastik cerrahi seçenekleri, estetik açıdan daha iyi bir görünüm sağladığı gibi daha konforlu bir görme alanı ve görme seviyesi sunmaktadır.
Pitoz
Göz kapağının, kapak aralığını daraltacak şekilde düşmesidir. Üst göz kapağı, gözün renkli kısmının olması gerekenden daha fazla örtmesidir. Doğuştan olabileceği gibi sonradan da olabilir. Estetik sorun dışında görmeyi de etkileyebilmektedir. Detaylı muayene sonrasında, levator kasıyla ilgili güçlendirme ya da askılama yöntemi uygulanabilir. Lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir. Çocuklarda kapak düşüklüğü, göz tembelliğine neden olabilir, bu nedenle daha erken tedavi gerektirebilir.
Optik sinirden görmenin gerçekleştiği görme korteksine kadar olan görme yolları ve yine beyin korteksindeki hastalıklar nöro-oftalmolojinin konusudur. Ayrıca gözlerin uyumlu şekilde hareket etmesi ile de ilgilenir.
Optik disk doğumsal anomalileri: Optik disk piti, kolobomu, az gelişimi (hipoplazi) ; tilted (eğilmiş) optik disk bu grupta yer alır ve görmeyi bozabilirler.
Papilödem: Beyin tümörlerinde ve kafa içi basıncının arttığı durumlarda optik sinir başında ödem-şişlik görülebilir.
Optik sinir iltihabı (Papillitis): Genellikle viral bir enfeksiyonu takiben veya multipl skleroza bağlı olarak ortaya çıkar. 1-2 ay içinde belli bir iyileşme beklenmesine karşın görsel sekel bırakabilir.
İskemik optik nöropati: 50 yaş üzerinde görme kaybı ile ortaya çıkar.
Retina, gözün ışığı algılayan ağ tabakasıdır. Gözün tüm iç duvarını kaplar. Beyinden gelen damar ve sinirlerden oluşur. Retina muayenesi için görme derecesi ölçülüp biyomikroskopik muayeneden geçtikten sonra göz bebeğinin genişlemesini sağlayan damlalar damlatılır. Daha sonra göz içi şeffaf ortamlar (lens ve vitreus) ile retina ayrıntılı olarak farklı aletler yardımıyla incelenir.
Retina hastalarında kullanılan tanı yöntemleri;
Biyomikroskopik ve indirekt retina muayenesi, optik koherens tomografi (OCT), renkli fundus fotoğrafı, optik koherens tomografi anjiyografisi (OCTA), fundus fluorescein anjiografi (FFA), indosiyanin yeşil anjiografi
Retina hastalıklarında görmede azalma, şekilleri bozuk veya yamuk görme, yarım veya lekeli görme, siyah uçuşmalar, ışık çakması, gölgelenme, karanlıkta veya ışıkta az görme hatta hiç görmeme gibi şikâyetler ortaya çıkabilir bu durumlarla karşılaştığınızda hemen bir göz doktoruna görünmeniz önerilir.
Kontakt lensler kırma kusurlarının düzeltilmesinde ve çeşitli kornea sorunlarının tedavisinde kullanılırlar. Miyopi, astigmatizma ve hipermetropi gibi kırma kusurlarına sahip ve gözlük kullanmak istemeyen bireylerce sıkça tercih ederler. Lensler bazen de kozmetik amaçlarla kullanılır. Kornea dokusu (gözün saydam tabakası) üzerine yerleştirilir. Göz için uygun kontakt lensin tespiti kontakt lens muayenesi ile yapılır.
Lensler çeşitli büyüklüklerde, farklı numaralarda ve farklı yapısal özelliklerde üretilirler. Lenslerin kullanım amacına göre bir hekim tarafından reçetelendirilmesi gereklidir. Lens reçetesi ancak lens muayenesi ile yazılabilir. Kişinin kornea tabakasının çapı ve korneanın yapısal özellikleri (kırma kusurunun derecesi, korneanın eğimi vb), göz hekimince yapılan kontakt lens muayenesi ile saptanır. Lens muayenesi yapılmadan satın alınan ve kullanılan lensler, kornea problemlerine neden olabilir.
Gözümüz dışarıdan içeriye doğru dış kısımda sklera, orta kısımda uvea, iç kısımda retina tabakalarından oluşur. Uveada gözü besleyen damarlar vardır. Uvea kısmının iltihaplanmasına üveit denir. Buranın iltehabı ciddi görme kayıplarına neden olabilir.
Bulgular gözde kızarıklık, ağrı ve bulanık görmedir. Bu durum tek taraflı ya da iki gözü birden etkileyecek şekilde olabilir. Genel olarak 20-50 yaş arasındaki kişilerde görülür, ancak nadir olarak çocukları da etkileyebilir.
Üveit mantar, virüs, parazit gibi enfeksiyon veya inflamatuar bir hastalık sebebiyle olabilir. Çoğu zaman neden belli değildir. Erken teşhisi yapılmadığında kalıcı görme kaybına sebep olabilen önemli bir hastalıktır.
Göz hastalıklarının tespiti için göz muayenesi yapılmalıdır. Çeşitli testler uygulanır. Genel bir göz muayenesinde aşağıdaki adımlar izlenir.
Görme keskinliği ve kırma kusuru muayenesi: Otorefraktometre cihazıyla ölçüm yapılır. Hastanın görme keskinliği görme eşeli okutularak tespit edilir. Miyopi, hipermetropi, astigmatizma gibi kırma kusurları tespit edilir. Gerekirse uygun gözlük numarası tespiti yapılır.
Göz kapağı muayenesi: Göz kapağı şekli, hareketi, göz kapağında kitle olup olmadığı, göz kapağında düşüklük olup olmaması, gözyaşı bezi ve gözyaşı yolları muayene edilir.
Göz hareketleri ve şaşılık muayenesi: Göz hareketleri kontrol edilir. İçe ya da dışa kayma olup olmadığı şaşılık testleri yapılarak tespit edilir. Özellikle çocuklarda şaşılık muayenesi önemlidir.
Kornea göze gelen ışınların retina üzerinde odaklanmasını sağlayan gözün en ön bölümündeki saydam tabakadır.
Konjonktiva, göz kapaklarının iç kısmını ve gözlerin beyaz kısmını (sklera) kaplayan, ince ve şeffaf bir zardır.
Başlıca Konjonktival ve Korneal Hastalıklar;
Katarakt, gözümüzün içinde doğuştan var olan merceğin şeffaflığını yitirmesi ve bunun sonucunda görme seviyesinde azalma, çift görme, ışık saçılması ve gözlük numarasının değişkenlik göstermesi ile karakterize bir durumdur. Katarakt her yaşta görülebilir, ancak ilerleyen yaş ana sebeptir.
Katarakt Belirtileri
Kataraktın belirtileri ve bulguları şöyledir;
Akıllı lens terimi çok odaklı (üç odaklı) lensler için kullanılmaktadır. Günümüzde sadece katarakt cerrahisi için değil, aynı zamanda 45 yaş üstü olup yakın-uzak gözlük kullanmak istemeyen sağlıklı bireylere de, göz içi cerrahisi ile akıllı lens yerleştirmek mümkündür. Günümüzde tüm göz içi lens ameliyatlarımızın yaklaşık yüzde yirmi beşini akıllı lens cerrahileri teşkil etmektedir. Özellikle 45 yaş üstü aktif yaşam tarzı olan, bilgisayar, akıllı telefon ve tablet kullanımı yoğun olan bireyler orta ve yakın görme problemlerinde gözlükten bağımsız olabilmek için büyük oranda akıllı lens operasyonu için talepte bulunmaktadır.
Birçok farklı firmanın farklı teknolojiler içeren akıllı göz içi lensleri bulunmaktadır. Teknolojik olarak farklı özellikleri olmaları nedeniyle bu göz içi lensleri temel olarak iyi bir uzak görme, orta-iyi orta mesafe görme ve iyi bir yakın görmeyi amaçlamaktadır. Ancak farklı markalar farklı mesafelerde daha başarılı olabilmekte veya ışık parlamaları gibi olası komplikasyonları azaltmak için farklı tekniklerden yaralanmaktadır. Ankara’da akıllı lens ameliyatı uygulayan başlıca göz hastanelerinden biri olan merkezimizde, ayrıntılı ön muayene yapılmakta ve kişiye özel akıllı mercek ameliyatları yapılmaktadır.
Halk arasında göz çizdirme olarak da bilinen excimer lazer cerrahisi; kırma kusurları olan miyopi hipermetropi ve astigmatizmanın düzeltilmesi için gözün kornea (saydam) tabakası üzerine uygulanır. Korneanın yeniden şekillenmesi ve kırıcılık gücünde değişiklik yapılması göze zarar vermeden sağlanır.
Miyopi, hipermetropi ve astigmatizmada, gözlük ya da kontakt lens kullanmak istemeyen kişilerde, gözdeki kırma kusurları, Troya Göz kliniğimizde kişiye özel excimer lazer yöntemleri ile düzeltilir.
Excimer lazer, göz lazer cerrahilerinin temel cihazıdır. Farklı lazer cerrahilerinde farklı aşamalarda görev alır. PRK/LASEK/NoTouch/Streamlight gibi yüzey ablasyon tekniklerinde tek başına kullanılır iken FEMTOLASİK/İLASİK tekniklerinde önce femto lazer ile korneadan flap denilen üst tabaka ayrıştırılıp onun altında kalan tabakaya excimer lazer ile yine düzeltme işlemi gerçekleştirilir.
Glokom, genellikle göz içi basıncının artışına bağlı olarak görme sinirinde hasar oluşması ve görmenin giderek azalmasına neden olan sinsi seyirli bir göz hastalığıdır. Çoğu glokom tipi, tipik olarak ağrıya neden olmaz ve hasta tarafından görülür görme kaybı oluşana kadar hiçbir belirti vermez. Glokomun, görme siniri üzerinde yaptığı hasarın düzeltilmesi mümkün değildir. Bu nedenle görmeyi korumak için erken tanı ve tedavi önemlidir. Düzenli göz muayenesi kalıcı görme kaybı meydana gelmeden önce glokomu tespit etmenin tek yoludur. Bebeklerde ve genç yaşlarda da glokom görülebilir. 40 yaş üzeri herkes yılda en az bir kez kontrol olmalı ve göz tansiyonunu ölçtürmelidir.
Kliniğimize müracaat eden her hasta glokom yönünden değerlendirilmektedir. Muayene sonrasında glokom (göz tansiyonu) şüphesi olan veya glokom tanısı alan hastalara ileri tetkik yapılmaktadır.
Kuru göz, gözlerimiz gözyaşı ile yeterince nemlendirilemediğinde oluşan oldukça sık görülen bir durumdur. Göz yaşı üretimi yetersiz olabilir ya da çeşitli sebeplere bağlı olarak gözyaşı stabil değildir. Gözyaşı filmi 3 tabakadan oluşur.
Bu kombinasyon normalde gözlerimizin yüzeyini nemli ve pürüzsüz tutar. Bu katmanlardan herhangi biriyle ilgili bir sorun kuru gözlere neden olabilir.
İnsanlar yaşlandıkça hormonal değişiklik nedeniyle daha az gözyaşı üretme eğilimindedir. Özellikle menopoza girmiş kadınlarda sıktır.
Fakik Göz İçi Lensi Uygulamaları
Gözlük kullanmak istemeyen, kontakt lens kullanmayan hastalardan excimer laser için kornea yapısı uygun olmayan veya gözlük numarası çok yüksek olup excimer cerrahi sınırları dışında olan göz yapısı uygun hastalarda kullanılan yöntemdir. Bu yöntemde 25 numaraya kadar miyop, 10 numaraya kadar hipermetrop ve 6 numaraya kadar astigmat tedavi edilebilmektedir.
Bu cerrahi topikal damla anestezi altında katarakt cerrahisindeki girişler kullanılarak gerçekleştirilir ancak farklı olarak bu cerrahide hastanın kendi göz içi kristalin lensine müdahale edilmez. Çok ince yapıda olan bu göz içi lensleri hastanın kendi lensi ile gözün renkli iris tabakası arasına göz bebeğinin arkasında kalacak şekilde yerleştirilir. Ameliyat kısa süreli, dikişsiz ve ağrısızdır. Katarakt ameliyatında kullanılana benzer ilaçlar operasyon sonrası kullanılır, hasta aynı gün taburcu olur ve ertesi gün kontrole çağrılır. Her iki göz en az bir gün ara ile operasyona alınır, görsel sonuçlar birkaç gün içinde iyileşir.
Göz Hastalıkları
Op. Dr. Sefer Ogün BÖLÜK
Göz Hastalıkları
Op. Dr. Filiz A. Ö. SARIOĞLU
Göz Hastalıkları
Op. Dr. Halit MÜSTAKİM
Göz Hastalıkları
Op. Dr. Müge SARGIN
Göz Hastalıkları
Op. Dr. Şakir Cengiz ALGAN
Göz Hastalıkları
Op. Dr. Bekir KOÇ
Göz Hastalıkları
Op. Dr. Jan Ahmad SULTANİ
Anestezi ve Reanimasyon
Uzm. Dr. Lütfiye Alev AYDOS
